از ۱۰۷ کشوری که در حال حاضر دارای حداقل دو معیار مدنظر MPOWER هستند، ۴۰ کشور سه معیار در بالاترین سطح دستاورد و ۷ کشور چهار معیار در بالاترین سطح دستاورد را دارند (اتیوپی، ایرلند، اردن، مکزیک، نیوزیلند، اسلوونی و اسپانیا). درحالی­ که اسلوونی به این دسته اضافه شده است، یک کشور طی دو سال گذشته از لیست خارج شده و این کشور، ایران است.

تنها ۳۱ کشور خدمات ترک سیگار را در عالی­ ترین سطح ارائه می‌دهند. از سال ۲۰۲۲ دو کشور (السالوادور و لیتوانی) به این گروه پیوستند، در حالی­ که سه کشور (جزایر کوک، ایران و فیلیپین) از این گروه حذف شده‌اند. دو کشور (السالوادور و لیتوانی) با تقویت خدمات ترک دخانیات خود به سطح بهترین عملکرد رسیدند. سه کشور (جزایر کوک، ایران و فیلیپین) در زمینه خدمات ترک تضعیف شدند.

اما از سوی دیگر، در سال ۲۰۲۴ ایران جزو کشورهایی بوده است که درج هشدار بهداشتی تصویری روی محصولات دخانی را به بهترین نحو اجرا کرده است. در زمینه ممنوعیت‌ تبلیغات دخانیات و حمایت­ های مالی صنایع دخانی نیز در بالاترین سطح عملکرد بوده است و در زمینه برنامه‌های ملی کنترل دخانیات نیز به همین نحو عمل کرده است. اما در زمینه اقدامات لازم برای کنترل سیگار الکترونیکی از جمله ممنوعیت کامل، جزئی یا عدم ممنوعیت، ایران در سال ۲۰۲۴ جزو کشورهایی بوده است که فقط فروش آن را ممنوع کرده است.

شیوع مصرف روزانه سیگار در بزرگسالان (۲۰۲۳)، ۷% بوده است. در حالی­ که در زمینه ممنوعیت­ های دخانی عملکرد خوبی داشته به ­نحوی که اماکن عمومی کاملاً عاری از دخانیات یا حداقل ۹۰٪ از جمعیت تحت پوشش قانون کامل عاری از دخانیات در سطح ملی داشته است. در زمینه خدمات ترک دخانیات نیز درمان جایگزین نیکوتین و/یا برخی از خدمات ترک (حداقل یکی از آنها به­ طور کامل یا جزئی، تحت پوشش هزینه است) فراهم کرده است. اجرای درج هشدار بهداشتی روی پاکت سیگار عالی بوده، اما نقش رسانه ­ها می­ تواند فعال­ تر هم شود به­ نحوی که کمپین ملی با پنج تا شش ویژگی مناسب اجرا شد. ممنوعیت تبلیغات و حمایت ­های مالی از سوی صنایع دخانی نیز به­ نحو کامل اجرا می­ شود. نرخ مالیات دخانیات ۴/۳۷% گزارش شد که جزو عملکردهای ضعیف بوده و تنها ۴/۳۷% از قیمت خرده ­فروشی، مالیات است.

از نظر درج هشدارهای بهداشتی روی پاکت سیگار، این قانون در ایران اجباری است، به­ طوری که ۵۰% از روی پاکت و ۵۰% از پشت پاکت سیگار به این موضوع اختصاص دارد. از نظر درج هشدارهای بهداشتی روی سایر محصولات تدخینی نیز به همین منوال است. اما در مورد محصولات بدون دود، فقط فروش آنها ممنوع است و هیچ هشدار بهداشتی رو و پشت بسته­ بندی آنها درج نشده است. لازم به ذکر است که در مورد پاکت­ های سیگار و سایر محصولات تدخینی طبق مقررات، هشدار باید در قسمت بالایی هر سمت قرار گیرد که ایران نیز آن را اعمال کرده است، همچنین هشدارها نباید مسئولیت صنایع دخانی را از بین ببرد یا کاهش دهد و ایران در این زمینه هیچ اقدامی نکرده است و از سوی دیگر، این قانون باید در مورد محصولات داخلی، وارداتی و معاف از مالیات اعمال می‌شود، در حالی ­که در ایران چنین نیست. در مورد محصولات بدون دود نیز هیچ ­کدام از سه مورد فوق (درج هشدار بهداشتی در نیمه بالایی، کم­ اهمیت کردن نقش صنایع دخانی و درج هشدار بر محصولات داخلی، وارداتی و معاف از مالیات اعمال) صادق نیست.

در مورد ویژگی‌های هشدارهای بهداشتی روی برخی بسته‌بندی‌های محصولات جدید و نوظهور دخانی و نیکوتینی، ایران فقط فروش محصولات دخانی الکترونیک را ممنوع کرده، اما درج هشدار بهداشتی روی بسته‌های این محصولات اجباری نیست.

در خصوص کمپین‌های رسانه‌ای ضددخانیات، ایران جزو کشورهایی است که این کشور حداقل یک کمپین رسانه‌ای ملی برگزار کرده است. این کمپین بخشی از قانون جامع ملی کنترل دخانیات بوده است، اما جامعه هدفِ از پیش ­آزمایش­ شده­ ای نداشت، در حالی­ که در مورد جامعه هدف تحقیقاتی انجام شده بود.

در مورد بررسی سال­ های با بالاترین سطح دستاورد در انجام برخی قوانین کنترل دخانیات: ایران در سال ۲۰۰۷ بیشترین حمایت مردم را داشت در برابر دود دخانیات؛ هیچ سالی خدمات ترک دخانیات را به نحو مطلوب ارائه نداد، در سال ۲۰۰۸ آگاه­سازی چشمگیری در زمینه مضررات استعمال دخانیات فراهم کرد و در سال ۲۰۰۷ ممنوعیت تبلیغات، ترویج و حمایت مالی از دخانیات در بیشترین و جدی­ ترین وضعیتش بود.

لازم به ذکر است ایران جزو ۱۰۰ کشور با شهرهای بزرگ در سطح جهان است که این شهرها تحت پوشش اجرای قوانین ملی در بالاترین سطح ­اند، به­ نحوی که آگاه­سازی درباره مضررات استعمال دخانیات در سطح جامع ملی انجام داده است؛ ممنوعیت تبلیغات، ترویج و حمایت مالی از دخانیات نیز در سطح جامع ملی بوده است؛ اما در زمینه افزایش مالیات دخانیات هیچ اقدامی صورت نداده است.

در بررسی وضعیت کشورهای عضو معاهده جهانی کنترل دخانیات سازمان بهداشت جهانی و پروتکل مبارزه با قاچاق محصولات دخانی در تاریخ ۱ ژوئن ۲۰۲۵ ذکر شده است که در ایران تاریخ امضای معاهده جهانی کنترل دخانیات 16 ژوئن ۲۰۰۳، تاریخ تصویب معاهده جهانی کنترل دخانیات ۶ نوامبر ۲۰۰۵، تاریخ امضای پروتکل مبارزه با قاچاق دخانیات ۷ ژانویه ۲۰۱۴ و تاریخ تصویب پروتکل مبارزه با قاچاق دخانیات ۲۷ اوت ۲۰۱۸ بوده است.

https://www.who.int/publications/i/item/9789240112063