روز جهاني بدون دخانيات:

^«افزايش ماليات دخانيات، كاهش مرگ‌ومير و بيماري^»

مصرف دخانيات سالانه جان 6 ميليون نفر را در سطح جهان مي‌گيرد كه از اين تعداد 600.000 نفر افراد غيرسيگاري بوده كه بر اثر استنشاق دود تحميلي ديگران دچار مرگ شده‌اند. در صورتي كه هيچ اقدامي صورت نگيرد تا سال 2030 اين امر باعث مرگ 8 ميليون نفر در سال مي‌شود. بيش از 80% اين مرگ و مير قابل پيشگيري در بين مردم كشورهايي با درآمد كم و متوسط است.

اقدام سازمان بهداشت جهاني براي روز جهاني بدون دخانيات سال 2014 پيشنهاد افزايش ماليات دخانيات است.

معاهده جهاني كنترل دخانيات كه از سوي سازمان بهداشت جهاني پيشنهاد شده كشورهاي عضو اين معاهده را ملزم مي‌سازد به منظور كاهش مصرف دخانيات، سياست‌هاي افزايش قيمت و ماليات بر محصولات دخانيات به كار گيرند. تحقيقات نشان مي‌دهد افزايش ماليات به ويژه در بين گروه‌هاي كم درآمد شديدا باعث كاهش مصرف دخانيات شده و باعث پيشگيري شروع مصرف در بين جوانان مي‌شود. افزايش ده درصدي ماليات دخانيات باعث كاهش 4 درصدي مصرف در كشورهاي پر درآمد و 8 درصدي در بين كشورهايي با درآمد كم و متوسط است.

همچنين افزايش ماليات غيرمستقيم دخانيات، مقرون به صرفه‌ترين اقدام كنترل دخانيات محسوب مي‌شود. گزارش بهداشت جهاني در سال 2010 حاكي از آن است كه 50% افزايش ماليات دخانيات مي‌تواند در 22 كشور كم درآمد منجر به توليد 4/1 ميليارد دلار اضافي در سرمايه‌هاي اين كشورها شود. اگر دولت‌هاي اين كشورها اين مبلغ را صرف بهداشت كنند وضعيت بهداشت تا 50% بهبود مي‌يابد.

 

اهداف:

هدف اصلي روز جهاني بدون دخانيات نه تنها محافظت نسل فعلي و آينده در برابر خطرات ناشي از مصرف دخانيات است، بلكه محافظت در برابر مشكلات اجتماعي، اقتصادي محيطي ناشي از مصرف و مواجهه با دود دخانيات است.

اهداف ويژه سال 2014 عبارتند از:

·        افزايش ماليات دخانيات به منظور كاهش مصرف آن

·        اشخاص و سازمان‌هاي مدني و مردم نهاد دولت‌ها را تشويق به افزايش ماليات نموده تا مصرف دخانيات كاهش يابد.

سالانه در تاريخ سي و يك ماه مي، سازمان بهداشت جهاني و شركاء اين روز را روز جهاني بدون دخانيات ناميده تا مضرات مصرف دخانيات را مطرح ساخته و از قوانين ضددخاني حمايت نمايند. مصرف دخانيات تنها عامل قابل پيشگيري از مرگ و مير در سراسر جهان است و در حال حاضر مسئول 10% از مرگ و مير در سطح جهان است.

 

اهداف مالياتي:

·        افزايش درآمد- افزايش ماليات برابر كالاهاي پرمصرف الزامي بوده و باعث خدمات‌رساني به نيازهاي مردم شده و فقر و نابرابري‌ها را پوشش مي‌دهد.

·        بهبود وضع سلامت- با منع مصرف باعث بهبود وضع بهداشت و سلامت مي‌شود (به عنوان ماليات وابسته به تعديل هزينه‌ها)

·        اصلاح احوال ظاهري- از آنجايي كه هزينه‌هاي دخانيات در زمينه بهداشت بار بسيار سنگيني براي جامعه دارد، توليد را كاهش داده و باعث غيبت‌هاي بسياري در جامعه مي‌شود، لذا ماليات مي‌تواند در اين زمينه چاره‌ساز باشد.

اثرات ماليات:

·        انگيزه‌اي براي ترك سيگار به ويژه در بين جوانان و نيازمندان است.

·        باعث كاهش اثرات ناشي از مصرف دخانيات در بين افراد غيرسيگاري مي‌گردد.

·        مانع از شروع مصرف افراد غيرسيگاري و عود مصرف در بين افراد ترك كرده مي‌شود.

·        باعث كاهش مصرف افراد سيگاري مي‌شود.

 

به مناسبت فرارسيدن روز جهاني بدون دخانيات

سازمان بهداشت جهاني سي‌و يكم ماه مه مصادف با دهم خرداد ماه هر سال را به عنوان روز جهاني بدون دخانيات جشن مي‌گيرد و درعين حال بر مضرات ناشي از استعمال دخانيات و سياست‌هاي لازم در جهت كاهش مصرف دخانيات تأكيد مي‌كند. خوب است بدانيم كه استعمال دخانيات دومين عامل مرگ و مير (بعد از فشارخون) در سراسر جهان مي‌باشد، بطوريكه در حال حاضر از هر ده نفر يك نفرشان بر اثر استعمال دخانيات جان خود را از دست مي‌دهند.

سازمان بهداشت جهاني با اعلام رسمي روز سي و يكم ماه مه در سراسر جهان به عنوان روز جهاني بدون دخانيات اهداف زير را مد نظر داشته است: آگاه‌سازي عموم مردم نسبت به مضرات استعمال دخانيات، بيان روش‌هاي بازاريابي و تبليغاتي صنايع دخاني در جذب مصرف‌كنندگان محصولاتشان، اقدامات سازمان بهداشت جهاني در مبارزه با شيوع استعمال دخانيات، چگونگي دفاع از حقوق بشري و مدني افراد جامعه براي داشتن يك زندگي سالم و حمايت از نسل آينده.

روز جهاني بدون دخانيات اولين بار در سال 1987 توسط سازمان بهداشت جهاني به رسميت شناخته شد و سعي داشت توجه جهان را به شيوع استعمال دخانيات و جلوگيري از اين اپيدمي مرگ بار قابل پيشگيري جلب نمايد. هيأت مقننه سازمان بهداشت جهاني در سال 1987 جهت اختصاص يك روز جهاني به اين موضوع، مصوبه WHA40.38را با عنوان ^«روز جهاني بدون دخانيات^» مطرح نمودند كه نهايتا در سال 1988 مصوبه WHA42.19تصويب گرديد. به موجب اين مصوبه در سراسر جهان بزرگداشت روز جهاني بدون دخانيات بطور باشكوهي برگزار مي‌گردد. از آن زمان تاكنون اين روز هر سال داراي يك شعار ويژه بوده كه در طي همان سال مورد توجه و عنايت خاصي قرار مي‌گرفت.

شعارهاي نامگذاري شده در اين سال‌ها به شرح زير است:

سال 2014- افزايش ماليات دخانيات، كاهش مرگ‌ومير و بيماري

سال 2013- ممنوعيت تبليغات، ترويج و حمايت مالي صنايع دخاني

سال 2012- شركت‌هاي بزرگ دخانيات‌سازي

سال 2011- معاهده جهاني كنترل دخانيات

سال 2010- جنسيت و دخانيات، با تأكيد صنايع دخاني در جذب زنان

سال 2009- هشدارهاي بهداشتي محصولات دخاني

سال 2008- دوران جواني بدون دخانيات

سال 2007- فضاهاي سرپوشيده بدون دخانيات

سال 2006- دخانيات به هر شكلي و اسمي كشنده است

سال 2005- شاغلين گروه بهداشت و سلامت عليه دخانيات

سال 2004- دخانيات و فقر، يك چرخه معيوب

سال 2003- سينماي بدون دخانيات، دنياي مد بدون دخانيات

سال 2002- ورزش بدون دخانيات

سال 2001- دود تحميلي دخانيات كشنده است

سال 2000- دخانيات كشنده است، فريب نخوريد

سال 1999- پاكت سيگار را دور بيندازيد

سال 1998- رشد بدون دخانيات

سال 1997- اتحاد براي يك دنياي بدون دخانيات

سال 1996- ورزش و هنر بدون دخانيات، بدون دود بازي كنيم

سال 1995- هزينه‌هاي دخانيات بيش از تصور شماست

سال 1994- رسانه‌ها و دخانيات: اطلاع‌رساني همه جانبه رسانه‌ها

سال 1993- خدمات بهداشتي: پنجره‌اي به سوي دنياي بدون دخانيات

سال 1992- محيط‌هاي كاري بدون دخانيات: سالم‌تر و ايمن‌تر

سال 1991- اماكن و وسايل نقليه عمومي بدون دخانيات

سال 1990- كودكي و جواني بدون دخانيات: رشد كردن بدون دخانيات

سال 1989- زنان و دخانيات: زنان سيگاري متوجه خطرات بيشتري مي‌باشند

سال 1988- دخانيات يا سلامت: سلامت را انتخاب كنيد

همه ساله در تاريخ 31 ماه مي ميلادي، سازمان بهداشت جهاني در سراسر جهان بزرگداشت اين روز را برپا مي‌دارد تا با اشاره به مضرات دخانيات، مردم را آگاه سازد. كشورهاي عضو معاهده جهاني كنترل دخانيات نيز موظفند طي پنج سال پس از پيوستن به اين معاهده، ممنوعيت كامل تبليغات و ترويج هر گونه محصولات دخاني و حمايت مالي صنايع دخاني را در كشور خود اعمال نمايد. شواهد نشان مي‌دهد كه ممنوعيت كامل تبليغات دخاني باعث كاهش مصرف دخانيات مي‌شود. آمارها نشان مي‌دهد كه ممنوعيت تبليغات دخانيات و حمايت مالي صنايع دخاني يكي از موثرترين راه‌هاي كاهش تقاضاي دخانيات است.

 

نگاهي به گذشته

سال گذشته سازمان بهداشت جهاني به مناسبت 31 ماه مي، شعار " ممنوعيت تبليغات، ترويج و حمايت مالي صنايع دخاني " را برگزيد. اين روز هر سال مورخ سي‌ويكم ماه مي ميلادي مطابق با دهم خرداد هجري شمسي برگزار مي‌شود. معاهده جهاني كنترل دخانيات كه از سوي سازمان بهداشت جهاني تهيه شده است موثرترين ابزار در جهت كنترل دخانيات مي‌باشد. اين معاهده نخستين معاهده از سوي سازمان بهداشت جهاني بوده كه در جهت بهداشت عمومي در سطح كلان اقدامات و پيشرفت چشمگيري داشته است. اين معاهده از سال 2005 به اجرا درآمده است و مي‌توان گفت در تاريخ سازمان ملل متحد يكي از معاهداتي بوده كه به سرعت و به وسعت زيادي توسعه يافته و بيش از 170 كشور عضو يا هم‌پيمان را در برگرفته است. معاهده جهاني كنترل دخانيات بر حق داشتن بالاترين استانداردهاي بهداشتي براي افراد جامعه تاكيد دارد و ابعاد قانوني جديدي براي همكاري در زمينه كنترل دخانيات فراهم مي‌آورد. روز جهاني بدون دخانيات در سال 2011 به گونه‌اي طراحي شد تا بر اهميت كلي اين معاهده تاكيد كند، تعهدات كشورهاي هم‌پيمان معاهده را يادآور شود و نقش مجمع اعضاي معاهده و سازمان بهداشت جهاني در جهت حمايت از كشورها براي اجراي تعهداتشان را پررنگ سازد. مجمع اعضاي معاهده، هسته مركزي و حكمران اين معاهده است. سراسر جهان نيازمند اجراي اين معاهده است زيرا استعمال دخانيات اولين عامل مرگ قابل پيشگيري در جهان مي‌باشد. طبق آمار بدست آمده تا پايان سال جاري بيش از پنج ميليون نفر بر اثر سكته قلبي، سكته مغزي، سرطان، بيماري‌هاي ريوي و ساير بيماري‌هاي ناشي از استعمال دخانيات جان خود را از دست خواهند داد. لازم به ذكر است كه اين رقم شامل بيش از ششصد هزار نفري (بيش از يك چهارم آنها را كودكان تشكيل مي‌دهد) نيست كه بر اثر استنشاق دود دست دوم (تحميلي) دخانيات جان خود را از دست مي‌دهند. به اين ترتيب آمار سالانه مرگ و مير ناشي از استعمال دخانيات در سطح جهان تا سال 2030 به هشت ميليون نفر مي‌رسد. از آنجايي كه استعمال دخانيات در قرن بيستم باعث مرگ صد ميليون نفر شده است مي‌توان پيش‌بيني كرد كه اين رقم در قرن بيست‌ويكم به يك ميليارد نفر خواهد رسيد. تعهداتي كه كشورهاي عضو معاهده موظف به اجراي آنها مي‌باشند عبارتند از:

 

· محافظت از سياست‌هاي بهداشت عمومي در برابر آگهي‌ها، تبليغات و سرمايه‌گذاري‌هاي صنايع دخاني

· تعيين قيمت و وضع ماليات به منظور كاهش تقاضاي محصولات دخاني

· محافظت از افراد در برابر استنشاق دود دخانيات

· نظارت بر موارد تشكيل‌دهنده محصولات دخاني

· نظارت بر اسناد و مدارك پنهان در صنايع دخاني

· نظارت بر بسته‌بندي و درج هشدارهاي بهداشتي بر محصولات دخاني

· آگاه‌سازي عموم نسبت به مضرات استعمال دخانيات

· ممنوعيت هرگونه تبليغات و آگهي‌هاي بازرگاني محصولات دخاني

· كمك به افراد براي ترك استعمال دخانيات

· كنترل تجارت غيرقانوني دخانيات

· ممنوعيت خريد و فروش دخانيات توسط افراد زير سن قانوني

· حمايت اقتصادي در برابر رشد دخانيات

 

موثرترين راهكار در جهت كاهش مصرف دخانيات افزايش قيمت محصولات دخاني از طريق افزايش ماليات است.

قيمت بالاي دخانيات سبب تشويق مصرف‌كنندگان دخانيات به ترك، ممانعت از شروع مصرف دخانيات در ميان افراد مستعد و كاهش ميزان مصرف دخانيات در ميان مصرف‌‌كنندگان مي‌‌گردد. ماليات بالا به طور ويژه در كاهش مصرف سيگار در ميان اقشار آسيب‌پذير مثل جوانان، زنان باردار، افراد سيگاري كم درآمد موثر است. بانك جهاني توصيه مي‌كند كه سياست‌هاي مالياتي كشورها در جهت كاهش مصرف دخانيات با سياست‌هاي جامع كنترل دخانيات وفق داده شود. ماليات بر دخانيات مي‌بايست بين دو سوم تا چهار پنجم قيمت خرده‌فروشي باشد. تعداد كمي از كشورهاي با درآمد پايين و متوسط به اين ميزان از ماليات دست يافته‌اند و بيشتر آنها مي‌توانند ميزان مالياتشان را به طور قابل توجهي افزايش دهند. نتايج پژوهش جديدي که اول ژانويه 2014 در مجله پزشکي نيوانگلند منتشر شد نشان مي‌دهد در صورت سه برابر شدن ماليات بر دخانيات، جان نزديک به ۲۰۰ ميليون نفر نجات خواهد يافت.ريچارد پيتو متخصص بيماري‌هاي مسري در مرکز پژوهش سرطان بريتانيا مي‌گويد: «صنايع بين‌المللي دخانيات سالانه ۵۰ ميليارد دلار سود دارد - که مي‌توان آن را چنين تفسير کرد: اين سود برابر است با ده هزار دلار در ازاي مرگ هر يک نفر بر اثر مصرف دخانيات.» اين پژوهش مي‌گويد بالا بردن ماليات موجب مي شود که اختلاف قيمت ميان گران ترين و ارزان‌ترين مارک‌هاي سيگار کم تر شود. به اين ترتيب بيشتر افراد به جاي خريدن سيگار با مارک‌هاي ارزانتر، به فکر ترک سيگار خواهند افتاد.تأثير افزايش ماليات بر سيگار به ويژه در کشورهاي کم درآمد تا متوسط ديده خواهد شد، که در آنها مردم فقط مي توانند سيگارهاي ارزان را بخرند.اين مطالعه نشان مي‌دهد که فرانسه بين سال‌هاي ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۵ با بالا بردن ماليات بر سيگار (در حد بسيار بالاتر از ميزان تورم) توانست مصرف سيگار را به نصف برساند.پژوهش اخير به تحقيقات بسياري اشاره مي‌کند که نشان مي‌دهند ۵۰% افزايش بهاي سيگار موجب کاهش مصرف تا ميزان ۲۰ درصد مي‌شود.اين آمار به ويژه در مورد جوانان و افراد کم درآمد قابل ملاحظه است. به گفته آقاي پيتو: «در سطح جهان، تقريباً نيمي از مردان جوان و ده درصد زنان جوان به کشيدن سيگار رو مي‌آورند؛ و به ويژه در کشورهاي رو به رشد، عده نسبتاً کمي سيگار را ترک مي‌کنند. تقريباً نيمي از آن عده که به کشيدن سيگار ادامه مي‌دهند، بر اثر سيگار مي‌ميرند، ولي اگر کشيدن سيگار را پيش از ۴۰ سالگي ترک کنند، مي‌توانند تا ۹۰ درصد از احتمال مرگ بر اثر دخانيات احتراز کنند».