مرکز تحقیقات پیشگیری و کنترل دخانیات

به گفته سازمان جهانی بهداشت، این روزها مصرف دخانیات در جهان به سطح اپیدمی رسیده است. سیگار کشیدن با یکسری مسائل جدی سلامت، مانند سرطان، بیماری‌های مزمن تنفسی، آسم و حتی خطر مرگ مرتبط است. با وجود این مضرات مهلک دخانیات، مردم همچنان سیگار می‌ کشند. سازمان جهانی بهداشت تخمین زده که اگر مصرف سیگار با همین روند ادامه داشته باشد، تا سال 2030، سالانه هشت میلیون نفر در سراسر جهان از مصرف تنباکو جان می‌سپارند.

آماری از مصرف دخانیات که شما را شگفت زده می‌کند
حدود 1.1 میلیارد نفر یا به تعبیری یک نفر از هر سه بزرگسال در دنیا سیگاری هستند. این آمار یعنی حدود 80 درصد جمعیت جهان را سیگاری‌ها تشکیل داده‌اند. از این تعداد، بیشترین جمعیت در چین است. چین بزرگترین تولید کننده و مصرف کننده سیگار در جهان است و بیش از 350 میلیون نفر از مردم چین سیگاری هستند. روزانه 15 میلیارد سیگار در سراسر جهان به فروش می‌رسد و این رقم، معادل فروش 10 میلیون سیگار در هر دقیقه است.
محققان می‌گویند که چهار هزار ماده خطرناک در دود تنباکو وجود دارد که هر 6 ثانیه جان یک نفر را می‌گیرد. از میان کشورهای جهان، اتیوپی، رواندا و پرو با حدود 5 درصد کمترین مصرف دخانیات را به خود اختصاص داده‌اند و در یونان، نائورو و کریباتی حدود نیمی از جمعیت بزرگسال آنها به نوعی دخانیات مصرف می‌کنند. در سال‌های اخیر آمار مرگ و میر در اثر سیگار در بریتانیا بیش از 12 بار بیشتر از آمار کشته شدگان در جنگ جهانی اول است.
تنباکو حدود  نیمی از مبتلایان خود را می‌کشد. به گونه‌ای که هر ساله بیش از 7 میلیون نفر ناشی از مصرف مستقیم دخانیات می‌میرند و این در حالی است که حدود 1.2 میلیون نفر از این افراد در معرض دود سیگار قرار دارند.
تحقیقاتSA نشان می‌دهد که مصرف سیگار در میان مردان بیشتر از زنان است، به گونه‌ای که 8 درصد زنان و 37 درصد مردان بالای 15 سال سیگار می‌کشند. در آفریقای جنوبی، سیگار سه برابر بیشتر از حوادث جاده‎ای کشته می‌دهد. 550 مرد، که معادل 50 تیم فوتبال است، هر هفته به دلیل سیگار کشیدن می‌میرند. با این حال، شما می‌توانید بیش از 100 استادیوم بزرگ را با 6.1 میلیون بزرگسال که سیگار می‌کشند، پر کنید.

سیگار عامل دو سوم مرگ ناشی از سرطان ریه
سازمان بهداشت جهانی (WHO)هر ساله آخرین روز از ماه می را با نام روز جهانی بدون دخانیات گرامی می‌دارد تا فرصتی برای افزایش آگاهی نسبت به مضرات مرگبار مصرف دخانیات و قرار گرفتن در معرض دود برای جهانیان فراهم آورد و راهکاری برای جلوگیری از استفاده از هر نوع تنباکو ارائه دهد.
شعار روز جهانی بدون تنباکو در سال 2019 "تنباکو و سلامت ریه" انتخاب شده است.  تأثیر منفی تنباکو بر سلامت ریه افراد امری اثبات شده است، سال‌هاست محققان از اثرات سوء مصرف دخانیات بر سلامت انسان می‌گویند. سرطان، بیماری‌های تنفسی مزمن و بسیاری مخاطرات سلامتی ناشی از مصرف زیاد تنباکو گریبان بسیاری از افراد در جای جای دنیا را گرفته است.
سیگار یکی از علل اصلی سرطان ریه است که مسئول بیش از دو سوم مرگ و میرهای ناشی از سرطان ریه در سراسر جهان است. قرار گرفتن در معرض دود دست دوم نیز باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان ریه می‌شود.
سیگار کشیدن یکی از علل اصلی بیماری مزمن انسدادی ریه است (COPD)، وضعیتی که در آن مایع رقیق در بافت اسفنج ریه‌ها تغییر می‌کند و عامل سرفه‌های دردناک و مشکلات تنفسی شدید می‌شود. خطر ابتلا به COPD به ویژه در میان افرادی که سیگار کشیدن را در سنین جوانی آغاز می‌کنند، به این دلیل که دود تنباکو جلوی رشد ریه را می‌گیرد، به مراتب بیشتر است. تنباکو آسم را تشدید می‌کند.
در سراسر جهان، حدود 60هزار کودک پیش از پنج سالگی از عفونت‌های تنفسی ناشی از دود دست دوم می‌میرند. کودکانی که در رحم مادر در معرض دود دست دوم سیگار قرار دارند، به نوعی با کاهش رشد و عملکرد ریه متولد می‌شوند. کودکان جوان در معرض دود دست دوم سیگار نیز در خطر ابتلا و تشدید آسم، پنومونی و برونشیت و عفونت‌های مکرر تنفسی هستند.
در بزرگسالان دود دست دوم باعث بیماری‌های قلبی عروقی و سرطان ریه می‌شود. در نوزادان، خطر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد را افزایش می‌دهد. در زنان باردار، باعث عوارض بارداری و وزن کم هنگام تولد می‌شود. دود دست دوم عامل مرگ بیش از 1.2 میلیون نوزاد زودرس در سال می‌شود.
بیماری سل (TB)صدمه به ریه‌ها را افزایش می‌دهد و موجب کاهش عملکرد ریه می‌شود. این مشکل با مصرف دخانیات تشدید می‌شود. حدود یک چهارم جمعیت جهان سلول TB ندارند و این موضوع آنها را در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های فعال تنفسی قرار می‌دهد. افرادی که سیگار می کشند دو برابر احتمال ابتلا به سل در آنها بیشتر است.

تنباکو حاوی بیش از 7 هزار ماده شیمیایی است
دود تنباکو یک نوع بسیار خطرناک از آلاینده‌های هوا نیز به شمار می‌رود. بیش از 7 هزار ماده شیمیایی در تنباکو وجود دارد که 69 مورد آن باعث ایجاد سرطان می‌شود. اگر چه دود ممکن است نامرئی و بی بو باشد، اما تا پنج ساعت در هوا باقی می‌ماند.
موثرترین اقدام برای بهبود سلامت ریه‌ها، کاهش مصرف دخانیات و عدم قرار گرفتن در معرض دود دست دوم است. اما در برخی از کشورها دانش عمومی افراد و به ویژه در سیگاری‌ها در مورد پیامدهای مصرف دخانیات بر سلامت ریه‌ها بسیار کم است. علیرغم شواهد قوی در مورد آلودگی تنباکو بر سلامت ریه، پتانسیل کنترل دخانیات برای بهبود سلامت ریه هنوز کم اهمیت است.
به منظور دستیابی به هدف توسعه پایدارو کاهش یک سوم مرگ و میر ناشی از مصرف دخانیان تا سال 2030، کنترل دخانیات باید اولویتی برای دولت‌ها و جوامع در سراسر جهان باشد که متاسفانه در حال حاضر، جهان برای رسیدن به این هدف حرکت نمی‌کند. کشورها باید با پیاده سازی قوانین سفت و سخت و وضع مالیات بر دخانیات موثرترین سیاست‌های مبارزه با این سم مهلک را با هدف کاهش تقاضا برای دخانیات ایجاد کنند.
نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که هشدارهای گرافیکی و تصویری می‌تواند سیگاری‌ها را به ترک دخانیات متقاعد سازد. مطالعات انجام شده پس از اجرای هشدارهای تصویری در برزیل، کانادا، سنگاپور و تایلند نشان می‌دهد که هشدارهای تصویری به طور قابل توجهی آگاهی مردم از آسیب‌های مصرف دخانیات را افزایش می‌دهد.78 کشور که 47 درصد جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند، بهترین روش برای هشدارهای تصویری را دارند که شامل هشدارها به زبان محلی است. رسانه‌های جمعی همچنین می‌توانند مصرف دخانیات با متقاعد کردن جوانان برای جلوگیری از استفاده از تنباکو کاهش دهند.

تبلیغ دخانیات ممنوع
ممنوعیت تبلیغ و حمایت مالی از دخانیات می‌تواند مصرف دخانیات را کاهش دهد. این ممنوعیت می‌تواند مصرف تنباکو را به طور متوسط در حدود هفت درصد کاهش دهد، در حالی که برخی از کشورها کاهش مصرف را تا 16 درصد نشان می‌دهد.  بااین حال تاکنون تنها 37 کشور که 15 درصد از جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند، به طور کامل انواع تبلیغات و حمایت مالی را ممنوع کرده‌اند.

وضع مالیات سنگین مصرف دخانیات را از بین می برد
وضع مالیات سنگین بر تنباکو ارزان ترین روش برای کاهش مصرف دخانیات، به ویژه در میان جوانان و فقرا است. افزایش مالیات که باعث افزایش قیمت تنباکو می‌شود مصرف را تا 10 درصد کاهش می‌دهد. با این حال، وضع مالیات بالا به ندرت اجرا می‌شود. تنها 32 کشور با 10 درصد از جمعیت جهان مالیات بر محصولات دخانیات را استفاده می‌کنند. به طوری که بیش از 75 درصد از قیمت خرده فروشی صرف مالیات است.

کنترل تجارت غیرقانونی تنباکو
کنترل تجارت غیرقانونی تنباکو و مزایای گسترده‌ای برای دولت‌ها ایجاد می‌کند. مرگ و میر ناشی از مصرف مواد مخدر را کاهش و درآمد مالیاتی را برای دولت‌ها افزایش می‌دهد. توقف تجارت غیرقانونی محصولات تنباکو، اولویت سلامتی است و قابل دستیابی است. اما برای انجام این کار نیاز به بهبود سیستم‌های مدیریت مالیاتی ملی و همکاری بین المللی است. پروتکل FCTC سازمان جهانی بهداشت راهی برای از بین بردن تجارت غیرقانونی محصولات تنباکو و سیاست اصلی برای عرضه مواد مخدر است که به کاهش مصرف دخانیات و پیامدهای مثبت بهداشتی و اقتصادی می‌انجامد.
کنوانسیون WHO برای کنترل تنباکو در فوریه 2005 به اجرا در آمد و امروز 181 طرف بیش از 90 درصد از جمعیت جهان را تشکیل می‌دهد.
به گزارش ایسنا، اپیدمی مصرف روزافزون سیگار یک هشدار جهانی است. مصرف بی رویه دخانیات در سطح جهان از یک سو و روش های ترک آن از سویی دیگر چالش بزرگی پیش روی جامعه جهانی قرار داده است. این روزها، مصرف سیگارهای الکترونیکی باعث نگرانی های بهداشت عمومی شده، زیرا تحقیقات نشان می دهد که ممکن است اثرات خطرناک سلامتی در اثر سیگارهای الکترونیکی باقی باشد. محققان دانشکده بهداشت عمومی هاروارد سموم باکتری و قارچی را که همراه با تعداد زیادی از مشکلات بهداشتی از قبیل کاهش عملکرد ریه، آسم و التهاب است در بسیاری از مارک های معتبر سیگار الکترونیکی یافتند.